Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği Güncellenmelidir
Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği Güncellenmelidir
Günün koşullarının gerisinde kalan ve teknolojik gelişmeleri karşılayamayan Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği ile ilgili Demokrat Mühendisler 11.02.2019 tarihinde bir açıklama yayınladı.
29 Aralık 1954 tarihinde Elektrik İç Tesisat Talimatnamesi ve Fennî Şartname adı ile yayınlanan Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği’nin son versiyonu 04.11.1984 tarihinde yayınlanmıştır. Bugüne kadar gelinen süreçte en son 2004 yılında Yapı Denetimi Hakkındaki Kanun’a uyum amacıyla idari olarak değişikliğe uğramıştır.
Yönetmelikte idari düzenlemeler ile birlikte teknik düzenlemelerde yer almaktadır. 9 bölüm ve 72 maddeden oluşan yönetmelikteki bazı hükümler; Elektrik İç Tesisleri Proje Hazırlama Yönetmeliği, İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği, Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği, İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemlerine İlişkin Yönetmelik gibi yönetmeliklerdeki hükümler çelişmektedir.
Birçok yeni yönetmelikte, hatta ETKB’nin proje ve kabul yönetmeliklerinde güncel standartlar referans alınırken Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği bu anlamda günün gerisinde kalmıştır.
Siyasi kaygılarla 1984 yılında Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği ile dönemin iktidarı tarafından “Fen Adamları” olarak tarif edilen elektrikçi, teknisyen ve teknikerlere proje üretme, elektrik iç tesisi yapımı, muayene ve kabul, işletme ve bakım gibi mühendislik yetkileri verilmiştir. Bakanlık, fen adamlarına verilmiş olan bu yetkilerin olası kaybı sonucu fen adamlarının yapacağı lobiden endişe duyduğundan hiçbir güncellemeye yanaşmamaktadır.
IEC 60364 Low-voltage electrical installations standardı harmonize doküman olarak Avrupa Birliği ülkeleri ile birlikte TSE tarafından da TS HD 60364 adıyla yayınlanmıştır. Topraklamadan, kablo seçimine, özel mahallerden, yedek enerji sistemlerine, elektrikli araç şarj istasyonlarından enerji depolama sistemlerine, , UPS sistemlerindenhastane tasisatlarına kadar geniş bir yelpazede yayınlanan bu standart sürekli güncellenmekte ve yeni teknolojiler ile geçerliliğini sürdürmektedir. Ayrıca her ülke kendi koşullarına göre standartın ilgili maddelerinin uygulanması konusunda ülke koşullarına göre ekleme yapabilmektedir.
Mevcut yönetmelikteki düzenlemeler konut binaları ve müstakil evler için yapıldığından atölyeler, fabrikalar ve endüstriyel tesisler için son derece yetersizdir. Zira özellikle endüstriyel tesislerin yüksek anma akımlı ana şalterlerinde 18. Maddedeki yangın koruma düzeneği ile ilgili yönetmelik maddesini uygulatmak için toroidal trafo bağlantılı özel kaçak akım cihazları kullandırılmaktadır. Ancak tesis kabulü yapıldıktan sonra bu sistem hemen devre dışı bırakılmaktadır. Zira hem normal kapasitif kaçak akımların büyüklüğünden dolayı oluşan hatalı açmalardan hem de gelen her arızada ana şalteri defalarca açtırıp tüm tesisi durdurmak selektiveye uygun bir çalışma şekli değildir. İtfaiye raporlarına göre yangınların çıkış nedenleri arasında sigaradan sonra elektrik kontağı %26 ile ikinci sırada yer almaktadır. Burada elektrik kontağından kasıt bağlantı klemenslerindeki kontak eksikliği veya gevşekliği sonucu oluşan seri arklardır. Kaçak akım röleleri seri arkları algılayamaz. RCD’ler sadece toprak temaslarında etkili son devre koruma cihazlarıdır. Bu cihazları metazori istemek yerine mühendisliği aramak, hem yönetmelikte hem de standartta tanımlanan ‘yangın tehlikesi olan yerlerin’ risk analizi ile tespitini yapmak ve bu yerlere ait önlemleri yönetmeliğe (madde 64) ve uluslararası standartlara (TS HD 60364-4-42) uygun olarak almak doğru bilimsel yaklaşımdır. Örneğin seri arklara karşı AFDD adıyla anılan Ark Hatası Tespit Cihazları kullanılabilir.. Ancak bilindiği üzere yönetmelikte yer almadığı sürece bu cihazlar sınırlı sayıda kullanılacaktır.Amerikada ve Almanya’da 2017 yılında ev yangınlarına karşı AFCI/AFDD cihazları zorunlu hale getirilmiştir.
Özellikle EPDK tarafından gündeme getirilen ve yatırımcı da bulan Fotovoltaik sistemler ile enerji depolama sistemlerinin tesisat kuralları da bu standartta tanımlanmaktadır. Ancak yönetmelikte hüküm bulunmaması nedeniyle proje, onay ve kabullerde nesnel ortak formlar kullanılamamaktadır. Yönetmeliğin sonunda verilen örnek 3 formu ‘ELEKTRİK İÇ TESİSLERİ DENETİM VE MUAYENE UYGUNLUK BELGESİ’ aynı yönetmeliğin 19. Maddesi tarafından; detaylandırma ihtiyacı görülen ve standardize edilmemiş yani yetersiz görülen bir formdur. Yönetmeliğin kendisinin dahi yetersiz bulduğu bu formu görevli dağıtım kuruluşları istemek zorunda kalmaktadır. Keza formdaki sorular artık teknolojik olarak kullanımdan kalkmış ekipmanlara ait sorulardır. Halbuki elektrik tesisatının uygunluğuna dair TS HD 60364-6 standartında tesis güvenliğini doğrulayan sorular mevcuttur.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından ivedilikle Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği TS HD 60364 standardı baz alınarak güncellenmelli, meslek odaları tarafından geçiş kılavuzları hazırlanmalı ve eğitimler verilmelidir.
Hem elektrik kaynaklı yangınların azaltılması, hem enerji verimliliğine uygun tesisatların yapılması, hem de güncel gelişmelere cevap verebilen yeni bir Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği’nin bir an önce yayınlanması gerekir. Bu konuda Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı bir an önce harekete geçmelidir.
Demokrat Mühendisler Ankara
