ELEKTRİK DAĞITIM ŞİRKETLERİ DE ENKAZ ALTINDA KALDI…

“2022 yılının Şubat ayında Isparta ilinde yaşanan ve günlerce süren elektrik kesintisinden sonra hizmet kusurlarına yenisi eklenmiş ve yaşanan deprem felaketinde ilgili dağıtım şirketleri de enkaz altında kalmıştır.“

Elektrik Piyasası Dağıtım Yönetmeliği ilk kez 19.02.2003 tarihinde yayımlanmıştır. Yönetmelik bir öncekini yürürlükten kaldırarak 02.01.2014 tarihinde yeni haliyle ikinci kez ve 31 Ağustos 2021^[1] tarihinde taslak olarak kamuoyunun görüşüne açılmış ve son haliyle 15.04.2022 tarihinde Resmi Gazetede^[2] yayımlanmıştır.

Yönetmelik Taslak olarak kamuoyu görüşüne açıldığında “Acil Durum” başlıklı Üçüncü Bölümünde yer alan “Mobil jeneratör” başlıklı 9 uncu maddesi kısaca;

• “Dağıtım şirketi; her ilde en az bir adet olmak şartıyla, 2020 yılı TÜİK tarafından açıklanan nüfus verilerine göre 100.000 nüfusa en az bir adet olacak şekilde mobil jeneratör bulundurmakla yükümlüdür. Bu madde kapsamında bulundurulacak olan jeneratörlerin her biri en az 100 kVA güce sahip olmalıdır.”

şeklinde öngörülmüş iken 15.04 2022 tarihinde yayımlanan Yönetmelikte bu hükümler;

• “Dağıtım şirketi her il merkezi ve nüfusu 100.000’i geçen ilçeler için de en az bir adet olmak üzere, alçak gerilim seviyesi çıkışlı mobil jeneratör bulundurmakla yükümlüdür. Bu fıkra kapsamında bulundurulacak olan jeneratörlerin her biri en az 50 kVA gücünde olmalıdır.”

şeklinde değişikliğe uğramıştır.

Yönetmelikte, taslak metne göre jeneratör sayısı ve güçlerini etkileyen değişikliğin hangi nedenle yapıldığı, hangi ihtiyaçtan kaynaklandığı bilinmemektedir. Ancak mevzuat gereği tüm dağıtım şirketlerinin yeterli sayıda jeneratör bulundurması söz konusudur.

Dağıtım sistemi açısından acil durum yönetimi; olağan dışı olayların başlangıcı ile birlikte önceden hazırlanmış olan acil yönetim planları kapsamında afet yönetim merkezi ile koordineli olarak, önceliklerin ve yetkilerin belirlendiği esaslar çerçevesinde elektrik şebekesinin can ve mal emniyeti açısından tehdit yaratmayacak şekilde ve en kısa süre içinde işletilmesidir. 6 Şubat 2023 Pazartesi günü saat:04.17’de meydana gelen ve 10 ilimizi kapsayan Pazarcık (K.Maraş) ilçesi merkezli deprem sonrası yaşananlar göz önüne alındığında, bölge dağıtım şirketlerinin acil yönetim planlarının ve organizasyonlarının olmadığını göstermiştir.

Çünkü yaşanan deprem sonrası, gerek dağıtım şebekesinde oluşan hasarlar nedeniyle gerekse enkaz kurtarmada çalışan vinç, kepçe gibi iş makinalarının can ve mal emniyeti yönüyle güvenli bir şekilde çalışmasının temini açısından elektrik şebekesine enerji verilememesi anlaşılabilir bir durumdur.

Ancak yukarıda yer alan Yönetmelik maddesine göre ilgili dağıtım şirketlerinin mevzuat gereği ellerinde bulunması zorunlu olan jeneratörler ile gün batımından sonraki saatlerde yürütülen çalışmalar için ortam aydınlatması yapmaları gerekirdi. İlgili dağıtım şirketlerinin bu hizmeti yerine getirmedikleri gibi çadır kentlerin sadece aydınlatma ihtiyacını gidermek için de bir faaliyet yürütülmediği görülmektedir.

Oysa 2021 yılının ortasında taslak olarak kamuoyu gündemine gelen Yönetmeliğin bir şekilde uygulamaya gireceği bilinmekte ve bu yönde yapılacak harcamaların da 2022 yılı yatırım programına dâhil edilerek elektrik tarifeler ile vatandaşların faturalarına yansıtılmış olması muhtemeldir.

O halde sorulması gereken soru “vatandaşın faturalarına yansıtılan bedeller ile satın alınmış olması gereken bu jeneratörler bu afette kullanılmayacak da ne zaman kullanılacaktır?”

Yaşanan böylesi büyük bir afet durumunda, elektrik dağıtım şirketlerinin ortaya çıkan hizmet kusurları ve dağıtım şirketleri arasındaki koordinasyon eksikliği konusunda gerek Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığının (ETKB) gerekse Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun (EPDK) sessiz kalması da anlaşılır değildir.

---

[1] https://www.epdk.gov.tr/Detay/Icerik/4-11447/elektrik-dagitim-sistemi-izleme-yonetmeligi-tasla

[2] https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2022/04/20220415-5.htm

DDM DİRENÇ Enerji Çalışma Grubu
21.02.2023